Transcorreron xa un lote de anos, dende aqueles afastados tempos en que a xeración miña acudía á escola. Os nenos viñamos sendo, máis ou menos, coma ós de hoxe en día: inquedos, fantasiosos, fieis aos amigos, pillabáns, touporroutous, enxeñosos..., Mais, algo mudou dende aquela infancia da posguerra. Tempos de aros, de espadas de pau, de tiracroios, de Pita Cega, de Mariola... até o día de hoxe, onde todo está a virar en col do móbil, do televisión de plasma, ou do coche de última xeración... Hoxe quero falar un pouco de todo iso, coa perspectiva que está a dar a balanza do tempo, pa poder sopesar unhas e outras vidas, con este fantasioso modo meu pa agrandar as cousas, a través do telescopio da historia miña de hoxe e de onte.

Quiero volver otra vez al deporte. En este caso, a una nueva formación del PORTEÑO. Un magnífico equipo del verano 1965. Jugadores elegantes, con lucidas camisetas; bien apuestos y respirando seriedad: los de atrás, para formar una muralla defensiva y dominar el centro del campo; los otros, para imprimir una velocidad desconcertante y llevar el balón a la meta contraria. El fotógrafo Sr. González supo captar muy bien la disposición pensativa y valiente de estos jóvenes del PORTEÑO.

Otra vez EL PORTEÑO, en aquellos años de la década del sesenta, con alguna variación. Las dos personas vestidas de negro, haciendo armonía en la foto, no son jugadores, pero sí muy conocidos. El portero, con su buena talla, da tranquilidad al equipo . El delantero centro, además de estatura, se muestra impetuoso, disponiéndose a tirar ya a puerta, sin esperar a que el Sr. González termine de hacer la foto. Y yo me fijaría también en el ala izquierda (los dos agachados, a la derecha): dos jovencitos , aparentemente muy pacíficos, pero con una zurda tan endiablada que hacía tiritar a los adversarios como si fueran unos verdaderos diablos. ¿Podríamos identificar a esta gente del Porteño?

Siguen siendo amigos, pero no creo que corran con la misma velocidad y contundencia.  ¿Y a qué viene esta fotografía? A dar a una respuesta a la anterior, la de varios sacerdotes en Cereixo. En esa fotografía figuraban, entre otros, la señora Otilia ( en el centro) y un estudiante de Humanidades (a la derecha, en cuclillas y de gafas). Y se decía algo sorprendente: que en la foto de hoy aparecería la relación entre dichas personas. Pero en esta foto lo que vemos son dos buenos amigos, jugadores del Porteño . ¿Y Otilia? ¿Y el estudiante de Humanidades?

¡Vaya muchedumbre de personajes reunidos en torno a una mesa! ¿Estaremos en una casa de Ponto do Porto? Entiendo que sí. Una fiesta muy amigable, de mucha participación. Veo gente de Camariñas, de Xaviña, de Ponte do Porto, de Carnés…Casados y solteros. Un estudiante, un médico, un funcionario municipal, un sacerdote, empresarios, amas de casa, niñas…Incluso tres generaciones de familia: madre, hija y nieta; y una madre con dos hijos. Y en el centro de la foto, alguien muy conocido, sentado, muy joven todavía; detrás, una señora ( ¡o un angel que lo protege!) . ¿Y los nombres? Han pasado ya más de cincuenta años; me cuesta, pero lo intentaremos entre todos. Si no lo conseguimos, pediremos ayuda a Avelina Mouzo, la que anda por los 110 años "e polo Outeiro, na Ponte do Porto". Seguro que ella va a quedar admirada de ver a todos estos niños.

O fenómeno máis masivo na historia de internet na Costa da Morte acadaba esta mesma semana un novo récord ao alcanzar a cifra inimaxinable de 2.100 seguidores na nosa páxina do facebook. Algo que fala ás claras do calado social dunha web humilde, amateur, na que sen embargo confían todos os seus veciños cando de recabar información veraz, contrastada e obxectiva se trata. Neste historial de rigor e competencia sempre tiveron un peso especial os colaboradores de Camarinas.eu: persoas que de xeito desinteresado, altruista, poñían toda a súa capacidade ao servicio e alcance das xentes do seu concello. De este xeito completamos unha nómina de firmas descomunal, na que o melloriño das catro parroquias de Camariñas acababa dun xeito ou outro. É por elo que constitúe para esta redacción un honor e un orgullo dar a coñecer o novo nome que cunha certa periodicidade escribirá nas páxinas de Camarinas.eu: Manuel Castiñeira Canosa, un xaviñán cun nome propio na historia do fútbol da Costa e persoa cunha traxectoria e currículum pedagóxico espectacular. Pero, sempre como soemos adoitar nestes casos, será mellor que, para escomenzar, coñezamos mellor á noma firma que poñerá o seu talento ao servicio dos seus veciños...

Las cofradías tuvieron una gran actividad en otros tiempos, cuando se encargaban de organizar fiestas, ornamentar templos, arreglarlos, o eran las entidades más importantes de la parroquia, con cientos de cofrades. Ponte do Porto contó con unas cuantas cofradías y de ello nos quedan obras financiadas por ellas (retablos, imágenes, orfebrería) o las fotos de viejas procesiones. Algunas aun siguen con vida, como la del Sacramento en Ponte do Porto, cuyo mordomo sale todavía a pedir por las casas, y el día del santo en el templo se ofrece la cera del año. Tiene 255 años de antigüedad, sin interrupción. De las otras cofradías solo mantenemos con vida las procesiones, como las de san Pedro, san Antonio, san Roque, el Socorro. Los siglos XVII y XVIII fueron la edad de oro de las cofradías, gracias a la extensión de cultivo del maíz, cuyos ferrados sirvieron para financiar estas entidades dependientes del derecho canónigo, o sea del Arzobispado. Las presidia el párroco y contaban con una mordomo encargado durante un año de las cuentas. Los cofrades pagaban una cuota anual, normalmente en especie (trigo, maíz).

Aínda que en principio as distancias sexan polo de agora considerables, tal vez dentro dun tempo a Escola de Xaviña rememore a situación da cidade mineira rusa das Illas Svalbard ou a daquelas poboacións diamantíferas alemanas próximas a Windhoek, na actual Namibia. A dunhas instalacións abandoadas, desoladas, precipitadas ao olvido. Esta mesma semana rescatábamos do noso arquivo unha imaxe da dotación ca que contaba o vetusto centro escolar xaviñán datada aproximadamente nunha época comprendida entre finais dos 80 e principios dos 90, nos turbulentos anos do Felipismo. Vestidos maiormente cos anacrónicos chándales que caracterizaron unha época, uns 50 rapaces sonríen confiados á camara. No curso escolar 2013-2014 recén escomenzado, tan só seis alumnos visitan a diario as aulas deste centro de ensino situado nas inmediacións do Lugar do Pedrouzo.

Se esta mesma semana falábamos nas nosas páxinas dunha cea de reencontro entre os membros do antigo Grupo de Gaitas de Camariñas, agora imos publicar dentro da nosa sección de Fotos Históricas, ese invaluable arquivo gráfico de Camarinas.eu que non ten fin, dúas imaxes deste gran conxunto de xóvenes da Vila das Palilleiras que dende os primeiros anos 90 adicouse a sembrar ca mellor música tradicional galega en canta festa de certa importancia se celebraba por este olvidado recuncho atlántico. Eran as épocas dos Toldos Vimianzo, dunha tarima de contrachapado e catro ferros aguantando de todo o entramado, antes de que modernos e superdotados trailers acondicionados  convertiran o sinxelo xogo da música de verbena nun espectáculo de luz, sonido e efectos especiais máis propio do Circo do Sol que o dunha sinxela actuación musical. Por elo nada mellor que este reencontro cas esencias da música máis auténtica, aquela que levaba soando polas prazas, rúas, bosques e corredoiras galegas dende centos de anos para atrás e á que un puñado de xóvenes camariñáns daquel entón deron adecuada continuación. Tamén esta redacción retoma outra tradición, a das imaxes de arquivo do noso concello, aqueles conxuntos de fotografías que nos farán voar no tempo, a través da revitalización dunha sección inxustamente postergada. Fotos Históricas reocupa o seu espacio en Camarinas.eu.

Fruto da cooperación co fillo dun dos nosos colaboradores históricos, Beldoña, Camarinas.eu procede en exclusiva á publicación dun material gráfico de valor difícilmente evaluable. Trátase de arredor de 200 imaxes captadas durante as duras labouras de limpeza de fuel derivadas da Catástrofe do Prestige acometidas polo importante, amplio, vital destacamento de voluntarios enviados polo Concello de Cambre. Entre os mesmos, e na súa doble condición de empregado municipal do Concello colaborador e camariñán, arribaba naquelas datas fatídicas nas que se xogaba o futuro de toda unha costa para as seguintes décadas o noso gran amigo Ricardo Puertas. A semellanza do seu ilustre proxenitor, sempre disposto para colaborar desinteresadamente en todo aquelo que supoña un ben para o seu pobo, Ricardo empregouse arduamente á fronte dos voluntarios cambreses na recuperación de algo que, naquel intre, parecía morto. Cando a día de hoxe, contemplamos a costa de Camariñas esplendorosa e deslumbrante como debío ser dende aquelas datas remotas nas que se creou o mundo e gracias á colaboración desinteresada de xentes anónimas como Ricardo Puertas. Por elo, agora máis que nunca, constitúe un acto de xustiza e recoñecemento plasmar gráficamente toda aquela marea blanca que anegou a base de coraxe, altruismo e rabia, a marea negra que ameazaba con sepultar para sempre toda unha Costa.

Os que estivemos alí, lembramos a Catástrofe do Prestige como un fronte de guerra. Camións do exército estacionados nas cunetas dos camiños, batallóns de soldados pala ao hombre diríxíndose á batalla contra o enemigo, lexións brancas de voluntarios, alegres e ilusionadas, destinadas a completar o operativo militar, todo elo nunha eterna paisaxe gris de días de temporal, fríos, humidades, terras embarradas e praias enchapapotadas. Eran outras épocas, na prehistoria da revolución informática, e os redactores que o presenten susbscriben estiveron alí e nin unha foto das súas xornadas voluntarias, da súa loita extrema e fatigosa contra o chapapote, quedou para o recordo.

Gracias á inestimable aportación da nosa querida usuaria Anita, Dj^CaPrIcHoSa, a disc jockey  máis talentosa deste remoto recuncho atlántico, a lexendaria conductora do programa Paraíso Radio, camarinas.eu procede a publicar unhas fotos dun valor invaluable acerca das orixes do marisqueo moderno nos areais xaviñáns de O Ariño e de A Vasa. Imaxes dun mar de gamelas que xa nas afastadas épocas dos anos 50 e 60 extraían do fértil areal xaviñán o producto que axudaría a saír adiante a tantas familias do noso concello nuns tempos especialmente duros; fotos dos ateigados camións que levaban o berberecho, cheos a rebosar; imaxes das entrañables festas familiares que festexaban un boa tempada e permitían relaxarse un pouco en familia, sempre en familia, despois do duro traballo; tamén de palilleiras xaviñanas, porque o traballo non remataba co marisqueo no Ariño e no cuidado da casa e uns poucos pesos de máis sempre axudaban a dominar a carestía dos tempos... Pero tamén imaxes dunha explotación equilibrada, racional, que permite vislumbrar aínda a día de hoxe en calqueira das mañáns de calquer semana, nos ríxidos e incorruptibles horarios establecidos, toda unha ringleira de automóbiles aparcados á sombra dun dos máis fermosos merendeiros que un recorde, a todo un enxambre de mariscadores de ambos sexos como formigas na lexanía afanarse duramente para recoller o tope establecido, de embarcacións chegadas dende a veciña Camariñas para levarse consigo un producto dunha calidade difícilmente igualable... Imaxes dos vellos tempos, historia antiga e eterna, do Concello de Camariñas.

Cando son chegadas as datas do verán, unha multiplicidade inxente de pequenos núcleos de poboación ao longo de toda Galicia, parroquias pequenas, aldeíñas, ponse en ebullición  para rendir os honores debidos ao santo patrón do lugar. Imaxes veneradas, queridas, dende a orixe dos tempos son sacdas en santa procesión por unha multitude fiel e devota a través de rúas, camiños ou corredoiras dunha terra moi antiga. Festas como as de Santa Ana, San Antonio ou o Sacramento de Xaviña, o Santiago Apóstol de Cereixo, as de San Cristobo en Carnés, o Espíritu Santo de Camelle, as de Santa Mariña... Festas entrañables que aledan o corpo e alma das boas xentes traballadoras da man de suculentas comidas familiares e dos sons festeiros das gaitas galegas. Festas de reencontro de familias, de emigrantes que volven ao fogar. Camarinas.eu, ante o San Antonio de Xaviña que este domingo 13 de xuño marca o inicio do calendario festivo parroquial camariñán, rinde a debida homenaxe ás festas parroquiais do noso entorno rescatando do fondo insondable e infinito do seu arquivo fotográfico unhas cantas imaxes históricas.

Dende que un 11 de setembro de 1992 o Presidente da Xunta de Galicia Don Manuel Fraga Iribarne inaugurara oficialmente as instalacións do que era o primer Club Náutico da Costa da Morte no que constituía por dereito propio unha data histórica, pasou xa cáseque un océano de tempo. Unha sucesión de etapas da vida, de cambios de ciclo, que se reflexa especialmente nos medios empleados polo CNC para ter informados puntualmente aos seus lexítimos propietarios, os socios, das novas cas que unha institución senlleira para o Concello de Camariñas ía evolucionando a carón duns tempos sempre cambiantes. Así daquelas fantásticas revistas do CNC nas que tanto tiña que ver o noso usuario e mestre José Luis Blanco Campaña pasouse á nova e moderna web que se ven de inaugurar estos días e que á marxe de abrir aos seus usuarios un sinfín de posibilidades, mellora técnica, visual, gramática, sintáctica e incluso ortográficamente de un modo abrumador aquela rudimentaria e moribunda paxiniña ca que o máis histórico dos clubs náuticos da Costa Atlántica se vío obrigado a convivir durante estes últimos anos. Estamos ante unha web aínda en probas pero xa activa, á que lle falta por por meter algúns dos seus contidos e que será obxecto no seu momento dunha presentación oficial. Porque sempre que se evoluciona debe ser para mellor, así o fai o CNC, e dende camarinas.eu, web máis vista da historia da Costa Atlántica e polo tanto como irmán maior, dámoslle a benvida á nova web que volve á vida, www.cncamarinas.com , e adicámoslle cos nosos mellores desexos un especial Fotos Históricas.

Aproveitando que cara ás 15:00 horas deste mércores 31 de marzo de 2010 dou comenzo a XX Mostra do Encaixe de Camariñas, camarinas.eu quere render unha sentida e sinxela homenaxe a todas aquelas persoas que fixeron posible que o noso concello se convertise na Capital Mundial do Encaixe de Bolillos a través dun Fotos Históricas repleto de imaxes daquelas primeiras e ilusionantes edicións e de máis de media hora do vídeo oficial da Mostra de 1993, incluindo incluso un recordo para aquela edición primixenia organizada por unha xoven Comisión das Festas do Carme de 1978 e celebrada na Escuela Náutica Ramón Noguera Patiño. Un longo periplo iniciado en 1991 que resituou a Camariñas como a primeira potencia global no sector encaixeiro e que acercou ata ás nosas rúas a centos de miles de visitantes. Unhas primeiras edicións, aquelas de inicios dos 90 caracterizadas polas grandes muchedumbres que invadían Camariñas ano tras ano, pola forza de vontade duns cantos visionarios e sobre toda pola ilusión das xentes dunha vila completamente volcadas co experimento novedoso que situaba ao pobo da súa alma durante uns días de Semana Santa no centro de tódalas miradas. Agora que cumpre 20 anos, ¡¡FELICIDADES MOSTRA DO ENCAIXE!!

Vamos cunha de ouro líquido que diría o outro. Sucede que aquí na redacción de camarinas.eu temos un arquivo fotográfico tan insondable que en ocasións semella aquel xigantesco almacén onde se perdía (¿para sempre?) a Arca da Alianza na escena final da primeira entrega de Indiana Jones. E así atopamos recentemente unha caixa de Plátano de Canarias chea ata os topes de cremosas fotos, pero as que chamaron a nosa atención foron as de unha cena do PSOE dos vellos tempos, dos bos tempos, de antes de que... bueno, de antes de que pasara todo aquelo, e que a semellanza da división entre felipistas e guerristas, surxira unha Vieja e Nueva Guardia en Camariñas. E aparecen todos: González Laxe, Presidente que foi da Xunta de Galicia durante o bienio 1987-1989; Fernández Moreda, Presidente da Deputación da Coruña; Bautista Santos, Alcalde de Camariñas durante 24 anos; Marisol Soneira, agora Deputada Autonómica, entón Concelleira de Cultura e Deportes; o barbado Francisco Sineiro, Conselleiro de Agricultura... só falta un, agora Primer Espada camariñán, que precisamente foi o encargado de sacar as presentes fotos que xacían abandonadas nunha caixa de banano. Pero tamén están as bases, pródigas en proxenitores de usuarios de camarinas.eu: os de Pión, Plisplas e Juanillo, ou os que desgraciadamente xa non están con nos: Pepe Liñeiro, pai de Encarna, ou Esteban Carril, pai que foi de Mikel e Karina, á que esta redacción especialmente quere que agrade este recordo do seu pai no día do seu esplendoroso cumpreanos.

Corrían as lonxanas épocas de 1993 cando dous xóvenes camariñáns con algunha que outra inquietude artística e moito tempo libre daban os compases iniciais do que ía a ser un dos poucos grupos de rock que vío a Vila das Palilleiras en toda a súa historia.  Aquela aventura musical, que tería como baixista a Oscar Vigo Barcia (Oki de Monso) e como baterías a Xavier Blanco Vázquez nun primer momento e posteriormente a Álvaro, duraría pouco máis de dous anos e deixou un puñado de cancións para o recordo, pero pasando o tempo tería o valor de constituir a primeira colaboración artística entre os que serían os Pais Fundadores, os Founding Fathers, da páxina web máis vista da historia da Costa da Morte, camarinas.eu: Diegoalfr e Zhúkov. Despois dunha longa paréntese, volve cunha forza inusitada Fotos Históricas cas poucas imaxes existentes de tan histórica asociación, as cales parecían irremediablemente perdidas para sempre ata que o cariño dunha nai, a nosa querida usuaria Guadalupe Vázquez, fíxoas surxir da nada na que esmorecían.

Nunha humilde casiña do Barrio de Corea, aquela que fai esquina na Praza da Insuela e que sinala a frontera que separa a este peculiar distrito camariñán do resto do mundo, vive dende hai longos anos unha muller humilde e traballadora. Das de antes, con numerosos fillos aos que alimentar, cun home embarcado durante interminables temporadas, nunhas épocas duras e incertas. Pluriempregada. O mar, a lonja, a Fábrica, vírona pasar ata que finalmente un día chegaría a desempeñar durante máis de 30 anos a labor pola que pasará á historia da Vila de Camariñas. Señoras e señores, estamos a falar de María de Marta, a gran comadrona histórica de Camariñas, que este xoves 11 de xuño cumpre 78 anos.

Agora que estamos a punto de asistir a unha orxía de obra pública no Concello de Camariñas derivada do Fondo Estatal de Inversión Local (FEIL) dentro das medidas destinadas polo Goberno  a loitar contra o paro (xa veremos con que resultado), aquí en camarinas.eu quixemos rescatar imaxes dunha serie de obras públicas de importancia vital para o noso remoto Concello cas que as distintas administracións intentaron paliar o noso secular aislamento e olvido. A obra do Muelle Novo, a máis importante da historia deste concello, a da estrada que nos conecta co resto de Galicia, a ampliación do milenario nexo de unión das dúas orillas da Ponte do Porto ou outras obras menores de finais dos oitenta que xeraron un tanto inxenuamente unha certa ilusión no noso Concello (as eólicas, o Cemiterio dos Ingleses) son recuperadas da man da web líder da Costa Atlántica nunha evocadora galería fotográfica.